Glutenvrij in Georgië

Land van brood en kaas, al is dit zeker niet het enige wat Georgië te bieden heeft. De eerste keer dat ik een foto van de hoge Kaukasus zag, was ik verkocht, Toen ik daarna las over hip Tbilisi, Georgische wijncultuur en andere epische natuurgebieden, kwam Georgië hoog op mijn lijst met nieuwe bestemmingen te staan. Tijdens de pandemie werd ik geweigerd aan de grens omdat ik net iets te warm was, heel jammer. Bijna drie jaar later, met de zomervakantie in aantocht werd deze reis geboekt. Hoewel ik vrij angstig was over mijn bezoek aan dit land, viel het allemaal reuze mee. Glutenvrij eten in Georgië is prima te doen en wordt alleen maar beter met enige voorbereiding!

Algemene info 

Georgië is een land waar men gewend is aan toeristen en daar spelen restaurants aardig op in door menukaarten in Georgisch, Russisch en (regelmatig) Engels aan te bieden. Dit ben ik op veel plaatsen tegengekomen. Soms staan er ook plaatjes op. Op de menukaarten wordt vaak al een onderscheid gemaakt in koude en warme gerechten, brood en bijgerechten. Jonge mensen spreken vaak wel wat Engels, de oudere generatie meestal Russisch, al wil niet iedereen dat spreken vanwege de geopolitieke spanningen in het gebied. Hoe verder je buiten het gebaande pad gaat, hoe ingewikkelder. Toch is Georgië qua omvang niet al te groot en komen in eigenlijk iedere regio wel toeristen.

Brood, kaas en vlees is overal te vinden. Veelgebruikte ingrediënten zijn aardappel, koriander, walnoot (al dan niet gepureerd), aubergine….. 

Vermijd: alle soorten brood, onder andere lobiani (brood gevuld met bonen, niet te verwarren met lobio, een bonengerecht). Alleen mchadi is potentieel glutenvrij.

Matsoni: Georgische yoghurt 

Sulguni: Georgische kaas, verkocht langs de kant van de weg

Adjika: een soort chilipasta, o.a. gemaakt met pepers en knoflook 

Tijdens ons verblijf in Georgië hebben we een aantal verschillende plaatsen bezocht, maar het meeste tijd doorgebracht in Tbilisi. Dat had er ook een beetje mee te maken dat ik veel last heb gehad van een bacterie (waarschijnlijk uit het water in Javakheti).

Porties zijn altijd groot. In een van de restaurants die we bezochten vertelde de eigenaar lachend dat hij ons een eenpersoons maaltijd had voorgezet, en zelfs dat kregen we niet op! Eerlijk is eerlijk, we hoefden ook maar voor een persoon af te rekenen, haha!

Ontbijt/lunch 

Georgië komt langzaam op gang in de morgen; veel restaurants zijn pas later open, bijvoorbeeld na 11:00. Er zijn overal kleine bakkerijen te vinden waar met de hand brood wordt gemaakt en verkocht via een raampje aan de voor- of zijkant.  

Er zijn verschillende opties om het ontbijt te tackelen: bestellen bij je verblijf, supermarkt en een restaurantje zoeken wat tijdig open gaat. Zelf heb ik geen ontbijt besteld bij de accommodaties, omdat ik het te ingewikkeld vond om iets te verzinnen zonder zowel brood als yoghurt. Een aantal keer heb ik even vlug een banaan gehaald om daarna wat later een zware lunch te bestellen. In een aantal grote supermarkten in Tbilisi is een versafdeling waar allerlei gerechten worden verkocht. We zijn speciaal in Fabrika gaan overnachten zodat ik hier een goed ontbijt konden halen voor. Lees hier hoe ik het ontbijt in Tbilisi precies heb aangepakt.

Diner 

Hieronder een greep uit de gerechten die ik heb uitgeprobeerd. In de winter zullen er waarschijnlijk meer stoofpotjes en soep te vinden zijn. Dat was weinig te vinden in de zomer. Maaltijden worden soms geserveerd met brood, maar soms ook ‘kaal’. Als bijgerecht kan je dan brood, gebakken aardappels of aardappelpuree erbij bestellen. Rijst staat weinig op het menu.

Hieronder staan een aantal veelvoorkomende gerechten, exclusief melkbevattende gerechten helaas…

Badrijani Nigvzit

Geroosterde reepjes aubergine, geserveerd met walnootpasta. Soms opgerold, soms plat geserveerd met granaatappelpitjes.

Lobio en mchadi

Een soort bonensoep, lobio, hier geserveerd door restaurant Tida in Kazbegi. Meestal geserveerd in een kleipotje, vaak met een aantal pickels (tafelzuur) en brood. Dit brood, mchadi, is in theorie glutenvrij, want wordt gemaakt van maismeel. Ik heb dit een paar keer gegeten, maar wel elke keer nagevraagd. In sommige gevallen maakte men gebruik van een mix van gluten en maismeel, dus check, dubbelcheck!  

Qababi/kebab

Gegrilde vleesspies van gehakt, gekruid met sumac. Soms met uien erbij en een soort pittig tomatensausje. Normaal gesproken geserveerd op platbrood. Ik heb gevraagd of dit misschien ernaast of niet geserveerd kon worden.  

Adjapsandali

Een wat onooglijke brij die ik echt heel goed vond smaken. Een soort mix van verschillende groentes, zoals geroosterde aubergine, tomaat en paprika. Alles haast gepureerd met Adjika en wat de kok er verder nog maar mee wil doen!

Dolma

Dit gerecht gemaakt van rijst, vlees en groente in bladeren heb ik verschillende keren op het menu gezien, maar zelf niet gegeten. Vanuit buurland Azerbaijan weet ik dat dit een prima optie is! 

Mtsvadi

Varkens- of lamsvlees geroosterd met een spies boven een vuurtje, vaak met uien, soms ook aardappels of groente. Voor zover ik begreep wordt er meestal geen marinade gebruikt, wel een kruidenmix of alleen zout. Heerlijk barbequevlees, waarbij een zure pruimensaus, tkemali, goed past.  

Pkhali

Een soort pasta gemaakt van groente, walnoten en knoflook. En koriander. Vaak worden er verschillende soorten balletjes gemaakt. De groenten worden gekookt, gepureerd, soms een kneep citroensap erover. Met een beetje knoflook en walnotenpuree verschijnt dit smakelijk balletje. Ik had het al opgegeten, voor ik erover had nagedacht om een foto te maken, haha!

Kip met saus

Er waren verschillende varianten van kip beschikbaar, onder andere met walnoten-, bramen- of zure pruimensaus, (tkemali).

Kharcho is een zachte, haast romige soep met in dit geval stukken draadjesvlees. Geserveerd met brood, maar van nature gluten- en lactosevrij. Knoflook speelt een rol, net zoals koriander en khmeli suneli (Georgisch kruidenmengsel, aldus het internet). Soms zitten er ook walnoten of pruimen in, maar die heb ik hier niet gezien. Wat verder natuurlijk niets zegt. Dit heb ik niet vaak op de menukaart gezien in de restaurants die we bezochten in Tbilisi, dus het was een aangename verrassing dit te kunnen proberen!

Georgische salade

Een typische salade bestaat uit weinig ingrediënten, heel overzichtelijk allemaal. Tomaat, komkommer, rode ui, koriander (niet een klein beetje). Misschien wat basilicum en olie. Dit soort salade mag eigenlijk altijd.

Churchkhela

Speciaal Georgisch snoep, gemaakt van noten (meestal walnoten) aan een touw. Deze worden verschillende keren gedompeld in druivensap. Soms wordt daar meel aan toegevoegd, de varianten in de winkel met ingrediëntenlijst waren allemaal gluten.

Wijn 

Georgië is een wijnland, met verschillende streken met uitgestrekte wijngaaden. Rood, wit, amber: de druiven worden in Qvevri gestopt. Deze grote aardewerken kruiken worden rechtop in de grond begraven. Een wijnproeverij is op allerlei plaatsen te doen, zowel in de steden als op wijngaarden. Een beetje afhankelijk van wat je kiest, wordt er een ’tasting board’ geserveerd, een plank met kazen, (gedroogd) fruit, noten en brood. Wanneer je met een tour meegaat, vraag naar de mogelijkheden of kijk of je misschien iets kunt afstemmen met de wijngaard die je wilt bezoeken. Ik heb zelf gewoon flink gegeten voor de proeverij en het brood met olie afgeslagen.

Onze trip

Tijdens deze trip hebben we verschillende plaatsen bezocht, waaronder Kutaisi. Wanneer je vliegt met Whizz air (de budgetmaatschappij) kom je aan in deze stad. Ik heb hier in verschillende restaurants gegeten, waaronder Story(diner), Sisters (diner), Fleur (ontbijt/lunch) en tea-house Foe-Foe (lunch).

Naast Kutaisi hebben we tijd doorgebracht in Tbilisi, Telavi en een roadtrip gemaakt.

In Telavi hebben we een wijnproeverij gedaan en heerlijk gegeten bij restaurant Badia. Ik vermoed dat ik hier wat boter heb binnengekregen, want ik had aardig veel last nadat we hier hadden gegeten. Maar de setting is fantastisch natuurlijk.

Daarnaast hebben we een aantal dagen doorgebracht in Kazbegi, en gewandeld in Juta vallei. Over een van de restaurant in Kazbegi heb ik een korte blogpost geschreven. Lees daarover hier.

Tijdens een daytrip bezochten we Juta vallei, een gebied vlakbij Kazbegi. In de winkel gedroogde abrikozen en suikerpinda’s gekocht, zoute pinda’s, salami (duur!), snoepjes, een appel en bananen (op). Prima voorbereiding op een dag bergwandelen.

Tijdens onze trip hebben we een aantal dagen een Lada Niva met daktent gehuurd, wat weer andere problemen met voedsel oplevert en tegelijkertijd, oplost. Minder gedoe met restaurantjes en af en toe zelf even koken is best ok. Jammer wanneer het dan begint te hagelen en onweren. Tja, je gaat voor avontuur of niet he.

Tijdens de roadtrip hebben we twee keer bij een restaurant gegeten; een keer in Tsalka bij Pontia (betaalbaar, lekker, enorme porties aardappel). De eigenaresse van Pontia komt uit een Griekse familie. Bij Family corner in Gandza zijn we gaan lunchen. De eigenaar komt oorspronkelijk uit Armenië en houdt van een praatje! Bij beide restaurants spraken ze uitstekend Engels!

Apotheek

Toen we terugvlogen naar huis, zaten we te wachten tegenover een apotheek. Die zijn ongeveer overal aanwezig. Toen zag mijn oog: Schar. Nou mag ik niets meer van dit merk omdat overal soja in zit. Maar het kan zijn dat je in een kleine, maar waarschijnlijk grote apotheek wel iets kan vinden van glutenvrij koekjes of meel.

Don’t Like

Voor de zoveelste keer: de totale onwetendheid over het glutenvrije dieet. Ik heb toch echt een aantal Belgen en Nederlanders gehoord, ik kan niet de enige toerist zijn die dit heeft! Daartegenover staat wel dat mensen de dieetkaart zonder uitzondering zeer aandachtig doorlazen en het daadwerkelijk leken te begrijpen. Dat ik mijn huiswerk heb gedaan van tevoren en dus direct een suggestie kon aandragen, maakte alles vrij eenvoudig. Ik heb maar een keer meegemaakt dat iemand aangaf niets te kunnen met het dieet.

Like 

In Georgië is er een speciale periode waarin sommige mensen vasten en geen melkproducten eten. Hoewel deze blog voornamelijk over glutenvrij eten gaat, verdraag ik ook geen lactose. Het lactosevrije dieet is veel bekender. Ook wel eens prettig voor de verandering!

De bediening/keuken neemt de dieetkaart super serieus. Praktisch altijd vindt overleg met de kok plaats. Het zijn geen garanties, maar veel beter wordt het niet.

Er zijn een paar opties voor het ontbijt, dat heb ik ook wel eens anders meegemaakt. Op sommige verpakkingen staat een Engels of zelfs Nederlandse ingrediëntenlijst. Anders is met Google lens veel te vertalen om toch een idee te krijgen van de ingrediënten.

Veel eten wordt ter plekke klaargemaakt. Iets veranderen of aanpassen is dus veel eenvoudiger dan bijvoorbeeld in Zuid-Korea.

Gluten: 0x 

Lactose: 1x