Basale informatie: glutenvrij in Nepal

Dal bath power 24 hour! Een post over glutenvrij eten in verschillende regio’s in Nepal. Tijdens onze reis in Nepal bezoeken we verschillende plaatsen: Kathmandu, Patan, Pokhara en een aantal minder bekende provincies in het westen; Bhardiya en Kailali. Daarnaast doen we de Gorepani Poon Hill Trek!

Nepal

Dus, naar Nepal. Heel goed te begrijpen, wanneer je een foto hebt gezien van het waanzinnige uitzicht over de Himalaya. Veel toeristen bezoeken Nepal vanwege de te gekke hikes die hier te doen zijn. De lente en herfst zijn de drukste jaargetijden, dan zijn hier de meeste toeristen. Bepaalde delen van het land zijn ingesteld op toerisme, zoals de steden Kathmandu (vooral in de wijk Thamel) en Pokhara. Daarnaast de gebieden waar veel mensen hiken. Zo heb je de gebieden rondom de Annapurna regio en natuurlijk Mt. Everest.

En dan zijn we aanbeland bij het glutenvrije eten. Want is dat te regelen in dit land? Welzeker en als je niet vies bent van veel rijst eten, wordt je verblijf erg aangenaam! Glutenvrij eten is zeker te vinden, maar kan soms een klein beetje eentonig zijn. Binnen de Nepalese keuken zijn vrij veel invloeden terug te vinden van de zuid- en noordbuur. Vooral de Tibetaanse/Chinese keuken gooit roet in het eten voor mij met noedels en momo’s. Te veel deeg helaas. Op de toeristische plekken zijn menukaarten meestal in het Engels en in restaurants kan men redelijk met je communiceren.

De prijzen in restaurants zijn heel betaalbaar, maar in sommige gevallen komt er nog belasting en/of servicekosten overheen. Dat betekent vaak dat er tot 25% extra bij de prijs opgeteld wordt.

Ontbijt

Het ontbijt is soms wat lastig te regelen, afhankelijk van de locatie. Thamel (de backpackerswijk van Kathmandu) is gevuld met restaurants die inspelen op wat toeristen willen eten. De meeste restaurants bieden een ’set breakfast’ aan. Een ontbijt dat meestal bestaat uit toast, eieren en misschien yoghurt met koffie of thee. Ik heb wat minder aardappels gezien op de menukaart, mijn to-go ontbijtingrediënt in India. Met wat aanpassingen (geen brood, kaas of boter) was er altijd iets te regelen, maar het is niet altijd even makkelijk. In Patan heb ik een restaurant gevonden waar glutenvrij brood verkocht werd. Helaas was het gemaakt met boter, dus heb ik het niet geprobeerd.

In Thamel is restaurant Spize te vinden. Daar heb ik verschillende keren Amerikaanse boekweitpannekoekjes gegeten als ontbijt. De serveerster was eerst wat onzeker, maar na een gesprekje met de bazin begrepen we elkaar helemaal! Toen ik drie weken later weer terugkwam, herkende ze me direct en ratelde ze: ’I remember, only buckwheat, no milk, butter.’ Een uitstekend begin van de dag!

Patan

In Patan eten we bij twee restaurants die er echt uitspringen. Toen ik me aan het voorbereiden was op onze reis naar dit land vond ik deze post over Newari food. Een paar van deze gerechten heb ik daadwerkelijk kunnen uitproberen. Over beide heb ik wat uitgebreidere post geschreven:

– Honacha (zie mijn blogpost hier)

– Raithaane (zie de blogpost hier).

Pokhara

Pokhara is een prima plek om te bezoeken met dieet. Het lijkt wel of de helft van de restaurants in Lakeside vegetarisch of veganistisch is (Ja, dat is overdreven, een klein beetje). Toen we door deze wijk heen reden zat ik met een enorme grijs om mijn gezicht omdat ik in een paar minuten tijd al drie keer ‘glutenfree’ had gespot op restaurants. Ons hostel zat aan de noordkant van Lakeside (de backpackerwijk van Pokhara). Dit gedeelte is wat meer ontspannen en relaxt. Er zijn wat meer alternatieve tentjes en veel vegetarische/vegan opties. Dit is waar we het meest gegeten hebben.

In dit gebied zijn verschillende restaurants die ik veel bezoek of waar glutenvrije opties worden aangeboden. Een paar voorbeelden:

– Umbrella cafe. Hier worden roti’s gemaakt van boekweit aangeboden. Het meel wordt ingekocht op de markt, dus men kon niet garanderen dat het glutenvrij was. Te gevaarlijk voor mij, maar misschien voor een andere avontuurlijke ziel?

– Madhav’s Organic bakery and coffee shop. Zie mijn post hier.

– Lemon grass. De eigenaar begreep na het lezen van de dieetkaart direct waar het om ging en kon alle ingrediënten opnoemen van de maaltijd die ik gekozen had. Verschillende keren hier gegeten.

– You and I cafe. De dame die de zaak leidt is Brits en bekend met het glutenvrije dieet; de kok ook. Hier lekkere falafel gehaald.

– French creperie (ook een vestiging in Thamel). De boekweit crepe is in principe glutenvrij, wel even opletten met de vulling.

Lunch/Dinner

Overal waar mensen heen gaan ‘op zoek naar zichzelf’, zijn vegetarische/veganistische opties waarschijnlijk te vinden. Keuze genoeg in verschillende restaurants. Wanneer je in Nepal ‘off the beaten path’ gaat, is fruit, gebakken rijst of dal bath de beste (of enige veilige) optie. Er zijn vrij veel restaurants waar alleen dal bath wordt geserveerd.

Een andere optie kan dan een ‘fastfood‘ restaurant zijn. Daar wordt gebakken rijst en omelet verkocht, maar ook voornamelijk glutenrijk voedsel zoals Chowmein en Momo’s.

Kailali en Bardiya

Dal bath, dal bath en dan nog meer dal bath. In Kathmandu en Pokhara zul je hier minder van mee krijgen in de toeristische gebieden, maar voor de meeste Nepalezen is het standaard om twee keer per dag een dal bath te eten. Zeker op het platteland. Dal (linzensoep), bath (rijst) wordt geserveerd met bijgerechten. Dit zijn vaak groentes (zoals bloemkool, wortel, boontjes) en aardappels in een currysausje. Ik heb heb veel spinazie gezien (met een hele peper verstopt onder de spinazie!).

Een sausje en wat rauwe groenten zoals komkommer of wortel. Soms wordt er een papadum) bij geserveerd, een cracker gemaakt van kikkererwt.

Er zit verschil tussen  dal bath maaltijden; dit hangt af van wat de kok wil maken en het seizoen. Ik heb verschillende soorten dal bath gegeten in hetzelfde restaurant. Verder krijg je extra porties van de dal, curry en rijst, gratis. Dat maakt dal bath ontzettend goedkoop voor een enorme maaltijd die je zo gezond kunt maken als je zelf wilt door meer groente erbij te vragen of meer dal.

Een portie dal bath kost in de restaurants waar ik heb gegeten tussen de 200 en 300 roepie (€1,75 – €2,75). Dit zijn prijzen van restaurants waar Nepalezen eten, geen toeristen. Ik heb altijd nagevraagd of er tarwemeel of melkproducten in zaten; maar één keer werd aangegeven dat ik een bijgerecht beter niet kon eten. De papadum (cracker van kikkererwt of linzen) heb een paar keer niet opgegeten; wanneer de bediening niet zeker wist of er geen ander meel doorheen zat. Deze crackers worden vaak bij een groothandel ingekocht. Het bijgeserveerde sausje eet ik ook niet altijd op om die reden. Deze saus wordt ook wel ‘pickle’ genoemd en wordt vaak gemaakt van tomatensaus met scherpe kruiden er doorheen.

Ontbijt is in deze regio erg eenzijdig. Er is geen keuze, een omelet en gebakken aardappels (een keer gebakken frietjes, dat was wel érg vroeg om 7:30). Van wat ik begrijp eten Nepalezen een soort broodomelet in de ochtend, maar dit is vast niet het enige.

Communicatie

Communicatie was erg moeizaam in deze gebieden. Er wordt weinig (lees vrijwel geen) Engels gesproken, de dieetkaart maakt alles alleen maar extra ingewikkeld! Uiteindelijk heb ik de kaart maar achterwege gelaten en gezegd: ’No wheatflour, no diary products.’ En dan hopen dat het goed komt, wat gelukkig ook zo was. Een kop thee zonder melk en suiker bestellen was al ingewikkeld genoeg. Ik heb veel last gehad van mijn buik terwijl we hier aan het reizen waren, maar het voelt niet als gluten of lactose. Ik denk eigenlijk dat dit de minder hygiënische omstandigheden waren waartegen mijn buik protesteerde.

Gorepani Poon Hill hike

Voor veel mensen is Nepal het land om te hiken; heel logisch met de hoeveelheid waanzinnige bergen die hier zijn. Terwijl we hier waren, besloten we kort van tevoren toch maar te gaan. Lees hier de post over de Gorepani Poon hill hike en hoe glutenvrij hiken in z’n werk gaat.

Raksi

Ahhhhh, alcohol. In de bergen wordt een lokale rijstwijn gebrouwen, Raksi (ook wel Laksi genoemd). Deze drank wordt meestal gemaakt van gierst, rijst, zout en gekweekte bacterie (gist starter? Het wordt ook gebruikt voor traditionele medicijnen). Ik heb een heel gesprek gehad met een dame die deze wijn maakt, ze is trotst op haar product. Raksi is in principe glutenvrij. Het alcoholpercentage is onduidelijk, maar kan oplopen tot 45 procent. Wees gewaarschuwd. Mocht je deze alcoholische versnapering willen proberen, dan is het handig om nog even na te vragen waar het precies mee gemaakt is. Deze drank komt het uit bergstreken en wordt gemaakt met lokale planten. Tarwe is geen lokale plant, dus de kans dat het daarmee gemaakt wordt is klein.

Raksi kan héél goedkoop zijn. Van 150 roepie per glas tot 200 roepie (€1,60) voor een fles van 650 ml!

In mijn ervaring vinden locals het vaak wel leuk wanneer je om Raksi vraagt, zelfs wanneer het niet op de menukaart staat kan het zijn dat ze het je wel willen verkopen!

Busreizen

In Nepal rijden bijna geen treinen, dus jezelf verplaatsen gaat via vliegtuig of bus. Busreizen kunnen ontzettend lang duren, afhankelijk van waar je heen gaat. De bus die wij namen van Pokhara naar Kathmandu duurde 7 uur (wat verrassend snel was!).

De bus maakt tijdens de reis verschillende stops, meestal een korte toiletpauze, maar vaak is er ook één langere stop voor de lunch of het diner. Van tevoren is niet te zeggen waar, dus als je iets wilt eten, doe je dat daar. Wij nemen vaak lokale bussen, dus de restaurants zijn plekken waar locals eten. Vaak wordt er Dal Bhat geserveerd, soms ook andere gerechten. Het is een beetje tricky om op dit soort plaatsen te eten; vaak spreekt men geen Engels, en speciaal iets laten maken is geen optie. De buschauffeur slaat na een half uur een paar keer op de toeter. En dan kun je maar beter in de bus zitten, anders blijf je achter.

Ik heb een paar keer in dit soort tentjes gegetenen ben niet ziek geworden. Ik heb het ook een paar keer overgeslagen en geleefd van chips en appels. Ook voor ‘gewone’ mensen kan het eten een risico zijn. De hygiëne is niet altijd geweldig in de keuken, bovendien kan het eten al lange tijd in de warmte liggen.

Ik heb een post geschreven over hoe ik meestal omga met langere reizen met de bus of trein.

Don’t like

In Nepal geleden bepaalde regels rondom het stellen van vragen. Wanneer een Nepalees een vraag niet kan beantwoorden, zal hij niet snel ’ik weet het niet’ of ’nee’ zeggen. Dat is wat onbeleefd. Men zal een suggestie doen over waar het antwoord te vinden is. Dit kan heel onpraktisch zijn wanneer er een duidelijk antwoord nodig is. Zo zijn we eens anderhalf uur op zoek geweest naar een hotel in Kathmandu. Tijdens onze zoektocht kregen we van minstens zes mensen een routebeschrijving; waar telkens niets van bleek te kloppen! Heel frustrerend (en nee, we hebben het hotel niet gevonden). Het is niet iets dat sowieso ook gebeurt met vragen over ingrediënten/dieet, maar het is handig om te weten dat iets dergelijks kan gebeuren.

In dit land kan het een goed idee zijn om voornamelijk vegetarisch te eten, zeker buiten de grote steden. Slagers verkopen vlees vaak zonder koeling. Een kip kan rustig een hele dag in de zon liggen. Tijdens een bezoek aan Dhulikhel werden geiten geslacht op de straat. Geitenkoppen overal. Op een kleedje op de grond werd het vlees verdeeld en daarna verkocht. Niet heel hygiënisch met langsrijdend verkeer, opwaaiend stof en straathonden een paar meter verderop.

Like

Een van de meest populaire nationale maaltijden: dal bhat is gezond, (meestal) glutenvrij en makkelijk te vinden omdat iedereen het eet. Nog veel belangrijker, dit land is ontzettend divers. Bepaalde delen in Kathmandu bestaan uit huizen met ontzettend gedetailleerd houtsnijwerk. Het verkeer is (een soort van) georganiseerde chaos. Het westen heeft prachtige landschappen en junglegebieden. De bergen zijn waanzinnig en daar hebben we maar een heel klein beetje van gezien. De meeste mensen zijn vriendelijk en behulpzaam. Het dieet is niet direct heel makkelijk, maar wel te doen met een beetje fantasie. Of een ijzeren wil om twee maal daags Dal Bhat te eten zolang je in dit land bent!

Gluten: 0

Lactose: 0